A.      Genel Değişiklikler

7292 sayılı Kanun ile 6361 sayılı Kanun’un adı “Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu” olarak değiştirilmiş ve tasarruf finansman faaliyeti tanımlanarak tasarruf finansman şirketleri de Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (“Kurum”) gözetim ve denetimi altına alınmıştır.

7292 sayılı Kanun ile 6361 sayılı Kanun’da düzenlenen şirketlerin kurucu ortak sayısının beşten az olmaması şartı kaldırılmıştır. Böylelikle, 6361 sayılı Kanun’a tabi şirketlerin beşten az ortaklı olarak kurulmaları ve faaliyet göstermelerinin önü açılmıştır.

Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketi olarak kurulacak şirketlerin asgari ödenmiş sermayelerinin tutarı, Kurul’un 2020 yılı sonunda almış olduğu karar ile paralel şekilde elli milyon Türk Lirası olarak düzenlenmiştir. Değişiklik öncesinde, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (“Kurul”), asgari ödenmiş sermaye tutarını, her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan yıllık üretici fiyatları endeksindeki artış oranının gerektirdiği miktarı geçmemek üzere artırmaya yetkiliyken, değişiklikle birlikte bu şart kaldırılmıştır. Böylelikle Kurul’un 6361 sayılı Kanun’a tabi olan şirketlerin asgari sermayelerinin artırılması konusundaki yetkisi genişletilmiştir.

7292 sayılı Kanun Finansal Kiralama, Faktoringve Finansman Şirketleri Birliği’nin adı değiştirilerek Finansal Kurumlar Birliği (“Birlik”) olmuştur. Ayrıca, 7293 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce 5411 sayılı Kanuna göre faaliyet izni almış olan varlık yönetim şirketlerinin de, 7293 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde Birliğe üye olmaları öngörülmüştür.

6361 sayılı Kanun’da belirtilen şirketlerin mali yapılarını denetleme konusunda Kurum’a yetki verilmişken 7292 sayılı kanun ile Kurum’un yapacağı bu denetimler daha da somutlaştırılmıştır. Buna göre Kurum; (i) Kanun’a tabi bir şirketin yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam değerini aşıp aşmadığını veya aktiflerinin vade itibarıyla yükümlülüklerini karşılayıp karşılamayacağını, (ii) şirket öz kaynaklarının şirket faaliyetlerini yürütmek konusunda yeterli olup olmadığını, (iii) şirketin faaliyetlerini sürdürebilecek uygun hizmet birimleri ile iç kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin oluşturulup oluşturmadığını, (iv) şirket öz kaynağının ödenmiş sermayesinin üçte birine gerileyip gerilemediğini, (v) risk yönetim sisteminin yeterli olup olmadığını, şirketin finansal sisteme yönelik risk oluşturup oluşturmadığını ve (vi) mevzuata veya Kurul kararlarına aykırı nitelikte karar, işlem ve uygulamalar yürütülüp yürütülmediğini denetleyecektir. Kurum tarafından yapılan bu denetim sonucunda, gerekli görülen tedbirlerin uygun görülecek bir süre ve onaylanacak bir plan dahilinde alınmasını şirketten istemek konusunda Kurum’a yetki verilmiştir. Şirket tarafından Kurum’ca istenen önlemlerin alınmaması veya alınan önlemlere rağmen sorunların Kurum’ca verilen uygun süre içinde giderilememesi ya da bu tedbirlerin alınması durumunda dahi sonuç alınamayacağının Kurum’ca belirlenmesi halinde Kurul kararıyla ilgili şirketin faaliyet izni iptal edilecektir. 

Bir diğer önemli düzenleme ise, izinsiz faaliyette bulunma yasağı açısından öngörülmüştür. İzinsiz faaliyette bulunma yasağına ilişkin aykırılıkların internet ortamında gerçekleşmesi halinde Kurum tarafından içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebileceği düzenlenmiştir. Söz konusu durum halinde Kurum’un bu kararı uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilecektir.r.

B.      Tasarruf Finansman Faaliyeti

7292 sayılı Kanun ile finansal kiralama, faktoring ve finansman faaliyetlerine ek olarak tasarruf finansman faaliyetleri de 6361 sayılı Kanun kapsamına alınmıştır. Buna göre, bir sözleşme kapsamında önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıtın edinimi için faizsiz finansman esaslarına göre belirli bir süre tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların yönetimi tasarruf finansman faaliyeti olarak belirlenmiştir. Tasarruf finansmanı faaliyetinde bulunacak şirketlerin asgari sermayesi yüz milyon Türk Lirası olarak düzenlenmiştir.

Tasarruf finansman şirketlerinin konut, çatılı iş yeri veya taşıt ediniminden doğduğu tevsik edilmeyen borçları finanse edemeyeceği, tasarruf finansman sözleşmeleri dışında finansman sağlayamayacağı ve üçüncü taraflara borç veremeyeceği açıkça düzenleme altına alınmıştır. Bu şirketlerin, belge, ilan ve reklamlarında banka izlenimi yaratacak ifade ve deyimleri ve "katılım" ibaresini kullanması yasaklanmıştır. Tasarruf finansman şirketlerinin, yalnızca yurt içinde tescil edilmiş konut, çatılı işyeri veya taşıt alımlarını finanse edebileceği düzenlenmiştir.

Tasarruf finansman şirketinin devir, birleşme, bölünme ve tasfiye işlemleri finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinden farklı düzenlenmiştir. Buna göre tasarruf finansman şirketlerinin devir, birleşme, bölünme ve tasfiye işlemlerinde izin için Kurum’a verecekleri başvuru dilekçelerinde, mevcut yükümlülüklerini yerine getirebileceğine ilişkin bir plan sunması zorunlu tutulmuştur.

7292 sayılı Kanun ile 6361 sayılı Kanun’a tasarruf finansman sözleşmesine ilişkin hükümler de ilave edilmiştir. Eklenen bu hükümler ile tasarruf finansman sözleşmesinin ne şekilde kurulacağı, asgari içerik şartları, cayma hakları ve fesih hakları düzenlenmiştir. Tasarruf finansman şirketine de Finansal Kurumlar Birliği’ne üye olma zorunluluğu getirilmiş ve 6361 sayılı Kanun’da belirtilen şirketler gibi tasarruf finansmanı faaliyetinde bulunacak şirketlerin de öncelikle Kurum’dan kuruluş izni ve daha sonrasında faaliyet izni almasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

6361 sayılı Kanun’a eklenen geçici madde 7’de tasarruf finansman şirketlerinin kanun hükümlerine uyum süreci düzenlenmiştir. Buna göre, tasarruf finansman faaliyeti yürütenlerin, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde Kurum’a başvuruda bulunmaları zorunludur. Söz konusu başvuru sırasında tasarruf finansman şirketlerinin, durumlarını en geç altı ay içinde kanun hükümlerine uygun hale getireceklerine veya müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunmaları ve planın uygun görülmesi halinde gereken işlemleri planda belirlenen süreler içerisinde yerine getirmeleri de zorunlu tutulmuştur. Belirtilen süre içinde Kurum’a başvuruda bulunmaksızın tasarruf finansman faaliyetinde bulunmaya devam edenler hakkında izinsiz faaliyette bulunanlar hakkındaki hükümler uygulanacaktır.

7292 sayılı Kanun ile getirilen diğer değişikliklere buradan ulaşabilirsiniz.