Basın Kanunu’na İlişkin Düzenlemeler:

Kanun ile, geleneksel medyadan haber edinme kültürünün yerini yavaş yavaş internet medyasına bırakmasının bir sonucu olarak, Basın Kanunu’nda yer alan tanımlamalar, yükümlülükler ve yaptırımlar basılı medyaya ek olarak internet haber sitelerini de kapsayacak hale getirilmiştir.

İnternet haber sitelerinin tanımına da Kanun’da yer verilmiş olup, ilgili tanım uyarınca internet haber sitesi “internet ortamında, belirli aralıklarla haber veya yorum niteliğinde yazılı, görsel veya işitsel içeriklerin sunumunu yapmak üzere kurulan ve işletilen süreli yayın” olarak düzenlenmiştir.

• Mevcut düzenleme ile internet haber sitelerinin “süreli yayın” kapsamına alınması sebebiyle süreli yayınların çıkarılması için gereken beyanname verilmesi yükümlülüğü internet haber siteleri için de getirilmiştir. Bu kapsamda internet haber siteleri, yönetim yerinin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığı’na bir beyanname ile başvurmakla yükümlü olacaktır. Yapılan inceleme neticesinde internet haber sitesinin kanunda yer alan şartları sağlamadığının tespiti halinde Cumhuriyet Başsavcılığı’nca söz konusu eksikliklerin giderilmesi için iki haftalık süre verilir. İstemin iki hafta içerisinde yerine getirilmemesi halinde Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ilgili haber sitesinin, haber sitesi vasfını kazanmadığının tespiti amacıyla asliye ceza mahkemesine başvurulur. Mahkeme tarafından bu başvurunun kabulü halinde ise, diğer yaptırımlar saklı kalmak kaydıyla, internet haber sitelerine resmi ilan ve reklam verilmesine ilişkin izinler ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacaktır.

• Bunun yanısıra, internet haber sitelerine, faaliyet gösterdikleri iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcılarının adı ve adresi kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve iletişim başlığı altında bulundurulması yükümlülüğü getirilmiştir. Ayrıca, bu sitelerdeki bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilmek zorundadır.

• Kanun ile internet haber siteleri için özel saklama yükümlülükleri getirilmiş olup, söz konusu sitelerde yayınlanan içeriklerin talep halinde Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere iki yıl boyunca saklanması zorunlu tutulmuştur. İlaveten, internet haber sitelerinde yer verilen yayınların soruşturma ve kovuşturma konusu olması halinde, ilgili internet sitesine bu yönde bir yazılı bildirim yapılması halinde, söz konusu yayın kaydının, soruşturma ya da kovuşturma işlemi bitinceye kadar saklanması yükümlülüğü de getirilmiştir.

• Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyet gösteren internet haber sitelerinin bu Kanun’la getirilen yükümlülükleri yerine getirmesi için Kanun’un yürürlük tarihinden itibaren üç aylık süre tanınmıştır.

• Son olarak Kanun ile basın kartı verilmesine, iptaline ve Basın Kartı Komisyonu’na ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiş ve ayrıca basın kartı alabilecek kişilerde aranan şartlar da bu kapsamda revize edilmiştir. Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce verilen basın kartları için ise, Kanun’da yer verilen basın kartı alabilecek kişilerde aranan şartların sağlaması koşuluyla geçerliliğini sürdüreceği düzenlenmiştir.

İnternet Kanunu’na İlişkin Düzenlemeler:

• İnternet Kanunu’nun mevcut 8. maddesinde müstehcenlik, intihara yönlendirme, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama vb. suçlar tek teksayılmış ve internet ortamındaki içeriklerin sayılı bu suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe olması halinde söz konusu içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verileceğine hükmedilmiştir. Kanun ile maddede sayılı suçlara Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu’nun 27. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan, Milli İstihbarat Teşkilatı (“MİT”) mensuplarının ve ailelerinin kimliklerinin, makamlarının, görev ve faaliyetlerinin ifşa edilmesi, MİT’in faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgelerin yetkisiz alınması, yok edilesi gibi suçlarda eklenmiştir. 

• 31 Temmuz 2020 yılında getirilen Türkiye’de günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirleme yükümlülüğü, Kanun ile detaylandırılmış ve temsilcilere ek yükümlülükler getirilmiştir. Atanacak bu temsilcinin;

-Gerçek kişi olması halinde, Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı olması zorunluluğu,

-Tüzel kişi olarak belirlenmesi halinde ise doğrudan sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube olması zorunluluğu ilgili düzenlemeye eklenmiştir.

Kanun ile, sosyal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen temsilcilerin, teknik, idari, mali ve hukuki yönden hem tam yetkili olduğu düzenlenmiş hem de kendilerinin, sosyal ağ sağlayıcısının sorumlulukları yanında, sorumlu tutulabilecekleri belirtilmiştir.

• Devamla, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan Çocukların Cinsel İstismarı, Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma, Devletin Birliğini ve Ülke Bütünlüğünü Bozma, Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar, Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk suçlarına konu internet içeriklerini oluşturan ve yayan faillerin kimliklerine ilişkin bilgiler, mahkemenin talebi halinde temsilci tarafından adli mercilere  verilmelidir. Söz konusu bilgilerin paylaşılmaması halinde, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan daraltılması kararı verilebilecektir

• Sosyal ağ sağlayıcılarına, çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli tedbirleri alması yükümlülüğü getirilmiştir.

• Kanun kapsamında, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından verilen içeriğin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereğinin yerine getirilmemesi veya sosyal ağ sağlayıcısına verilen idari para cezasının yasal süresinde ödenmemesi halinde ilgili sosyal ağ sağlayıcısına altı ay süreyle reklam yasağı getirilebilecektir. İlgili reklam yasağı Resmi Gazete’de yayımlanacaktır.

• Kanun’da başlık etiketleri ile öne çıkarılan içeriklere (hashtag) ilişkin düzenlemelere de yer verilmiş ve sosyal ağ sağlayıcısının başlık etiketleri ve öne çıkarılan içeriklerin uyarı yöntemi ile kaldırılması için Bilgi Teknolojileri Kurumu (“BTK”) ile işbirliğinde olması gerektiği belirtilmiştir. Başlık etiketleri ve öne çıkarılan içeriklerin aracılığı ile herhangi bir suça ortam sağlandığının tespiti ve sağlayıcıya bildirimi halinde derhal ve en geç dört saat içine kaldırılması gerektiği kararlaştırılmıştır. Süre içerisinde ilgili başlık etiketi ve öne çıkarılaniçeriğin kaldırılmaması halinde sosyal ağ sağlayıcısı ilgili içerikten dolayı sorumlu olacaktır.

• İnternet Kanunu’nda yer alan; Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcıların kullanıcı verilerinin Türkiye’de tutulması, çocuklara özgü hizmetlerin sunulması, kullanıcı haklarına ilişkin BTK tarafından yapılan düzenlemelere uyulması, can ve mal güvenliğini tehlikeye atan içeriklerin tespiti ve ilgili mercilere bildirilmesi, BTK’nin talep ettiği bilgilerin süresi içerisinde sunulması, kamu sağlığı ve güvenliğine ilişkin durumlar için kriz planı oluşturulması yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde sosyal ağ sağlayıcıların bir önceki takvim yılındaki dünya çapındaki cirolarının yüzde üçüne kadar idari para cezası verilebilecektir.

• Kanun'un yayım tarihinden önce temsilci belirlemiş olan sosyal ağ sağlayıcıların Kanun ile getirilen değişikliklere 6 ay içerisinde uyum sağlaması zorunludur.

Türk Ceza Kanunu’na İlişkin Düzenlemeler:

Kanun ile Türk Ceza Kanunu’na 207/a sayılı maddesieklenmiş ve halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu tanımlanmıştır.İlgili madde uyarınca sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak amacıyla,ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğeaykırı birbilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayankimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır. Söz konusu suçun, failin gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde cezanın yarı oranda arttırılacağı düzenlenmiştir.

Elektronik Haberleşme Kanunu’na İlişkin Düzenlemeler:

Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 3. maddesinde yapılan değişiklik ile şebekeler üstü hizmet ve şebekeler üstü hizmet sağlayıcısı kavramları tanımlanmış ve şebekeler üstü hizmet sağlayıcıları için bir takım yükümlülükler düzenlenmiştir. Bu kapsamda;

• Şebekeler Üstü Hizmet: İnternet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden veya sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak kamuya açık bir yazılım vasıtası ile sunulan; sesli, yazılı, görsel iletişim kapsamındaki kişiler arası elektronik haberleşme hizmetlerini kapsar.

• Şebekeler Üstü Hizmet Sağlayıcı: Şebekeler üstü hizmet tanımı kapsamına giren hizmetleri sunan gerçek veya tüzel kişiyi tanımlar. Şebekeler üstü hizmet sağlayıcılara, günlük hayatta kullanımı oldukça yaygın olan WhatsApp, iMessage, Telegram, Skype vb. mesaj ve arama programları örnek olarak gösterilebilecektir.

Şebekeler üstü hizmet sağlayıcıları, faaliyetlerini Türkiye’de kurdukları anonim ya da limited şirket statüsündeki tam yetkilitemsilcileri vasıtası ile BTK tarafından yapılacak yetkilendirme çerçevesinde yürütebilecektir.

Bu kapsamda BTK, şebekeler üstü hizmet sunumuna ilişkin gerekli tüm düzenlemeleri yapmaya, düzenlemelerde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeksizin veya yetkilendirilmeksizin sunulan şebekeler üstü hizmetlerin sunumunun engellenmesine ilişkin tedbirleri almaya yetkilikılınmıştır.

BTK tarafından belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan şebekeler üstü hizmet sağlayıcılarının, 1.000.000 Türk Lirasından (Bir Milyon Türk Lirası) 30.000.000Türk Lirasına(Otuz Milyon Türk Lirası)  kadar idari para cezası ile karşıkarşıya kalma riski söz konusu olacaktır.

Söz konusu idari para cezasını süresinde ödemeyen ve BTK tarafından yapılacak bildirimden itibaren altı ay içerisinde BTK düzenlemelerinde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan şebekeler üstü hizmet sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan beşine kadar daraltılmasına veya ilgili uygulama veya internet sitesine erişimin engellenmesine BTK tarafından karar verilebilecektir.

Yürürlük:

Kanunun, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamlara ilişkin usul ve esasları düzenleyen 20. 21. 22. 25. 26. ve27. maddeleri ile 28. maddesinin (a) ve (b) bentleri hariç diğer bentleri 1 Nisan 2023 tarihinde, diğer hükümleri yayımı tarihi olan 18.10.2022 tarihinde yürürlüğe girer.

Kanun metnine buradan ulaşabilirsiniz.